Tytuł prawny do nieruchomości
Obiekty stanowiące zachodnią pierzeję Placu marsz. Józefa Piłsudskiego zostałyby odbudowane na nieruchomościach stanowiących obecnie następujące działki ewidencyjne:
- Pałac Saski: działki o nr ewidencyjnych 24/8, 24/9, 24/18, 24/19, 30/11, 30/12 z obrębu 50304, dzielnica Śródmieście;
- Pałac Brühla: działki o nr ewidencyjnych 24/7, 19/3, 29/2, 30/3, 30/4 z obrębu 50304, dzielnica Śródmieście;
- Kamienice przy ul. Królewskiej: działki o nr ewidencyjnych:
- 24/13 z obrębu 50304, dzielnica Śródmieście, dawny adres nieruchomości warszawskiej przy ul. Królewskiej 10/12 (tzw. kamienica Lesslów/Strasburgera);
- 24/20, 24/21 z obrębu 50304, dzielnica Śródmieście, dawny adres nieruchomości warszawskiej przy ul. Królewskiej 8;
- 24/11, 30/7, 31/1 z obrębu 50304, dzielnica Śródmieście, dawny adres nieruchomości warszawskiej przy ul. Królewskiej 6 (tzw. kamienica Ludwika Malhome’a).
Obecnie działki, które zostałyby wykorzystane w celu rekonstrukcji zachodniej pierzei Placu marsz. Józefa Piłsudskiego, stanowią własność miasta stołecznego Warszawy.
Działki obejmujące Plac marsz. Józefa Piłsudskiego należą do Skarbu Państwa.
Obecny stan własności nieruchomości w rejonie Placu marsz. Józefa Piłsudskiego
Źródło: Mapa własności gruntów m.st. Warszawy, mapa.um.warszawa.pl
Przed wojną kamienica na rogu ul. Królewskiej i placu Piłsudskiego należała do Julii Rozensztok-Rostockiej.
Przedstawiony powyżej stan prawny nie powinien ulec zmianie w związku z powszechnymi na terenie Warszawy tzw. roszczeniami reprywatyzacyjnymi. Wynika to z tego, że przed II wojną światową działki na których znajdowały się Pałac Saski i Pałac Brühla stanowiły własność Skarbu Państwa (Pałac Saski był Siedzibą Sztabu Głównego Wojska Polskiego, a Pałac Brühla siedzibą Ministerstwa Spraw Zagranicznych).
Z kolei nieruchomości, na których znajdowały się kamienice przy ul. Królewskiej stanowiły własność prywatną. Niemniej jednak wszelkie roszczenia reprywatyzacyjne z nimi związane zostały odkupione przez miasto stołeczne Warszawa w związku z przygotowaniem procesu inwestycyjnego obejmującego odbudowę zachodniej pierzei Placu marsz. Józefa Piłsudskiego w latach 2004 – 2006. W rezultacie brak jest osób prywatnych, które mogłyby wystąpić z ewentualnymi roszczeniami w odniesieniu do nieruchomości, na jakich miałyby się znaleźć odbudowane budynki stanowiące przed II wojną światową zachodnią pierzeję Placu marsz. Józefa Piłsudskiego.
STUDIUM
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Warszawy
Działki, na których realizowana będzie inwestycja odbudowy zachodniej pierzei Placu marsz. Józefa Piłsudskiego, objęte są zapisami Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Warszawy, będącego dokumentem planistycznym określającym politykę zagospodarowania przestrzennego miasta dla jego całego obszaru.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy zostało uchwalone przez Radę m.st. Warszawy Uchwałą nr LXXXII/2746/2006 z dnia 10 października 2006 r., zmienione Uchwałą nr L/1521/2009 z dnia 26 lutego 2009 r., uzupełnioną Uchwałą nr LIV/1631/2009 z dnia 28 kwietnia 2009 r., ponownie zmienione Uchwałą nr XCII/2689/2010 z dnia 7 października 2010 r., Uchwałą nr LXI/1669/2013 z dnia 11 lipca 2013 r. oraz Uchwałą nr XCII/2346/2014 z dnia 16 października 2014 r.
Tekst Studium, w części II. Kierunki zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy przewiduje odbudowę Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej:
Plac Piłsudskiego – terenem planowanych działań będzie zachodnia pierzeja placu, gdzie przewiduje się odbudowę pałacu Saskiego i pałacu Brühla oraz zabudowę narożnika przy ul. Królewskiej. Ze względu na kulturowo-historyczne, symboliczne i reprezentacyjne znaczenie placu Piłsudskiego w odbudowanych obiektach przewidziano lokalizację funkcji użyteczności publicznej z zakresu kultury i administracji. Dopuszcza się możliwość włączenia innych funkcji (hotel, usługi turystyki), przy czym realizacja usług komercyjnych jest wykluczona w rejonie Grobu Nieznanego Żołnierza.
Zgodnie z prawem, organy samorządowe przy uchwalaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego są związane postanowieniami studium. W związku z powyższym odbudowa zachodniej pierzei Placu marsz. Józefa Piłsudskiego jest przewidziana w polityce przestrzennej miasta.
Rejon pl. Piłsudskiego – rysunki studium
Źródło: architektura.um.warszawa.pl
PLAN MIEJSCOWY
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
Teren inwestycji nie znajduje się na obszarze objętym jakimkolwiek planem zagospodarowania przestrzennego. Obecnie trwają prace nad sporządzeniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Osi Saskiej, w związku z podjęciem:
- uchwały Nr XLIX/1364/2013 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 17 stycznia 2013 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Osi Saskiej;
- uchwały Nr LXVIII/1818/2013 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 17 października 2013 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Osi Saskiej.
Granice obszaru objętego miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego Osi Saskiej zostały określone w załączniku graficznym, stanowiącym integralną część uchwały nr LXVIII/1818/2013 z dnia 17 października 2013 r.
Poniżej przedstawiony został załącznik z zaznaczonymi budynkami zachodniej pierzei Placu marsz. Józefa Piłsudskiego:
Granice MPZP Osi Saskiej
Źródło: architektura.um.warszawa.pl
W grudniu 2013 r. Stowarzyszenie Saski 2018 przeprowadziło akcję zbierania wniosków do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Osi Saskiej przewidujących odtworzenie historycznej zabudowy; pobito wówczas rekord partycypacji społecznej w ramach polskich procedur planistycznych.
Aktualny status prac nad projektem planu miejscowego rejonu Osi Saskiej można śledzić na stronie internetowej Biura Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu m.st. Warszawy:
Prace nad planem, poza Stowarzyszeniem Saski 2018, śledzą również inne organizacje pozarządowe. Polecamy odwiedzić zwłaszcza strony Komisji Dialogu Społecznego ds. Architektury i Planowania Przestrzennego oraz Grupy M20:
Na gruncie obowiązującego prawa, w związku z brakiem obowiązującego planu zagospodarowania, wszelkie działania budowlane wymagają zatem uzyskania decyzji o warunkach zabudowy.
WARUNKI ZABUDOWY
Warunki zabudowy
W lipcu 2006 r. Prezydent m.st. Warszawy wydał trzy decyzje o warunkach zabudowy ustalające warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy dla inwestycji polegającej na odbudowie Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienicy przy ul. Królewskiej.
Zabytki w rejonie Osi Saskiej
Źródło: mapa.um.warszawa.pl
Planowana inwestycja lokalizowana jest na terenie objętym ochroną prawną dóbr kultury znajdujących się pod ochroną prawną Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
W rejonie Placu marsz. Józefa Piłsudskiego do rejestru zabytków wpisane są:
| numer | opis zabytku | |
| 510 | Oś Saska | |
| 511/1 | układ przestrzenny Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego | |
| 511/2 | Kolumnada (pozostałość pałacu Saskiego) | |
| 511/3 | Grób Nieznanego Żołnierza | |
| 512/1 | Ogród Saski | |
| 741 | Fragment reliktów zabudowy zachodniej pierzei Placu Piłsudskiego | |
Fragment piwnic Pałacu Saskiego został wpisany w 2007 r. do rejestru zabytków, co stanowiło dla nowych władz miasta stołecznego Warszawy pretekst do rozwiązania umowy o roboty budowlane z generalnym wykonawcą.
Decyzja nr 626/2007 w sprawie wpisania fragmentów piwnic do rejestru zabytków
Fragment piwnic wpisany do rejestru zabytków
Źródło: opracowanie w oparciu o materiały udostępnione przez FRONTON – Małgorzata Pastewka – pracownia architektoniczno-konserwatorska
Koncepcja architektoniczna przygotowana w 2008 r., jeszcze przed podjęciem ostatecznej decyzji przez Prezydenta m.st. Warszawy o przerwaniu odbudowy Pałacu Saskiego, zakładała wykorzystanie zabytkowych piwnic i udostępnienie ich dla zwiedzających.
Zezwolenia i opinie uzyskane w toku uzgodnień administracyjnych z zakresu ochrony zabytków jasno wskazywały, że część piwnic objęta ochroną konserwatorską nie koliduje z możliwością odbudowy Pałacu Saskiego ani z budową parkingu podziemnego. Fakt wpisania części piwnic do rejestru zabytków nie mógł stanowić rzeczywistego powodu rezygnacji z kontynuowania inwestycji rozpoczętej przez miasto stołeczne Warszawa w 2004 r.
Możliwe jest takie przeprowadzenie robót budowlanych, które umożliwi dostęp do piwnic o zabytkowym charakterze. Dziś są one zasypane i niedostępne!