Polska poetka i powieściopisarka romantyzmu, improwizatorka.

Jadwiga wychowywana była w patriotycznej atmosferze, gdzie wiele uwagi poświęcano historii i literaturze. Owocem takiego wychowania były jej liczne podróże wraz z rodzicami po ziemiach polskich. Jadwiga zaangażowała się także w działalność patriotyczną. Brała udział w manifestacjach patriotycznych, które odbywały się w Warszawie od 1860 roku. Z czasem poetka poparła realistyczną politykę margrabiego Aleksandra Wielopolskiego, jednego z bywalców salonu artystyczno-literackiego państwa Łuszczewskich.

Gdy Jadwiga miała dziewięć lat, rodzina Łuszczewskich przeprowadziła się do Pałacu Saskiego. Pisała: „Po długich poszukiwaniach rodzice moi osiedli w pałacu Saskim, który nęcił swoją świeżością, bo właśnie wtedy Skwarców był go z gruntu odnowił.” Było to małe ładne mieszkanie od strony placu Saskiego, na parterze. Rodzinie zależało na lokalu z widokiem na Ogród Saski, ale niestety wszystkie były zajęte. Wspominała: „Wielu naszych przyjaciół siedziało w areszcie Pod Orłem na Saskim placu, naprzeciw naszych okien; moi rodzice posyłali im śniadania i obiady, a ja im nosiłam wiersze i bukiety, chyłkiem podawane przez kratę”.

Od 1870 r. Deotyma prowadziła własny salon literacki w domu przy ulicy Marszałkowskiej 153 (na rogu Królewskiej). Był to początek znanych w Warszawie „czwartków literackich” u Deotymy.
Łuszczewska była autorką wielu zbiorów wierszy, poematów, dramatów i powieści. Działalność twórczą rozpoczęła w 1852 od publicznych improwizacji. W 1854 wydała w Warszawie pierwszy tom Improwizacje i poezje.
W cyklu poematów epickich, zatytułowanym Polska w pieśni, postawiła sobie za cel opisanie dziejów ojczystych. Poematy te tworzyła przez kilkadziesiąt lat. Cykl rozciągał się od czasów legendarnych w Lechu (1859) po nieukończony utwór Sobieski pod Wiedniem (1908). Poematy nie spotkały się jednak z uznaniem krytyki. Popularność zdobyły jej powieści historyczne dla młodzieży, zwłaszcza Panienka z okienka (1893), Branki w jasyrze oraz Pamiętnik, obejmujący lata 1834-1897. Była również autorką powieści fantastyczno-naukowej Zwierciadlana zagadka.

Czytaj więcej:

Mieszkańcy Pałacu. Deotyma.